Empresarionan ku ta sera nan negoshi
Impuesto riba entrada
Impuesto riba salario i primanan
Number di CRIB
Empresarionan den fase di inisiashon
Impuesto riba benta
Impuesto riba ganashi
Séra
Introdukshon

Komo un empresario na Kòrsou, bo ta haña bo tin ku atendé ku impuesto riba benta. Na Kòrsou impuesto riba benta ta wòrdu kobrá segun e sistema kumulativo. Esaki ta nifiká ku kada bes ku un produkto òf servisio wòrdu bendé, impuesto riba benta mester wòrdu kobrá i pagá. 

Ken mester paga impuesto riba benta?

Impuesto riba benta ta un impuesto indirekto. Esaki ta nifiká ku Servisio di Impuesto no ta kobra e konsumidó e impuesto, sinó e empresario. E konsumidó ta paga e impuesto riba benta na e empresario i e empresario ta paga esaki despues via di deklarashon na Servisio di Impuesto. 

Na ki momento bo ta un empresario?

Ora ta trata di impuesto riba benta, nos ta komprondé bou di empresario: kada persona ku ta ehersé un kompania òf profeshon independiente. No ta importá si bo ta hiba ganashi òf pèrdida komo empresario. 

 

Esaki ta nifiká ku tantu personanan natural (esta, un empresa unipersonal, eenmanszaak na hulandes) komo personanan legal (un Sosiedat, un Sosiedat Kolektivo (V.O.F.), un Sosiedat Komanditario (C.V.), un Sosiedat Privá (B.V.) òf un Sosiedat Anónimo (N.V.))  ta wòrdu konsiderá komo empresario. Tambe un fundashon, un fundashon partikular di fondonan òf un asosiashon por wòrdu konsiderá komo empresario. Nashonalidat di e empresario no ta importante. Si un empresario ekstranhero ta ofresé servisio na Kòrsou, e tambe ta wòrdu konsiderá un empresario pa impuesto riba benta, i p’esei e mester paga impuesto riba benta na Kòrsou. 

 

Sin embargo, den algun kaso por sosodé ku no ta kompletamente kla si ta trata di hasimentu di negoshi. Importante ta ku ta partisipá na sirkulashon ekonómiko. Benta di bo outo na bo bisiña (pa un solo biaha), no ta hasimentu di negoshi. Sin embargo, si bo ta bai bende varios outo, e ora ei pronto lo por papia di hasimentu di negoshi. 

Riba kiko bo mester kalkulá impuesto riba benta?

Impuesto riba benta ta wòrdu kalkulá riba e pago. Pago ta e kantidat total ku ta wòrdu kobrá ora bende un produkto (kos) òf presta servisio. E suma total por desviá for di loke a ser kumbiní. Si un empresario kobra un suma mas haltu pa ekibukashon, bo mester kalkulá i paga impuesto riba benta riba e suma mas haltu ei.

Kuantu impuesto riba benta mester wòrdu pagá?

Impuesto riba benta ta 6% (tarifa general). Pa seguronan impuesto riba benta ta 7%.

Pa loke ta trata hürmentu di alohamentu den un hotèl, alohamentu, penshon, apartamento, bibienda òf kualke otro tipo di propiedat inmovibel ku ta sirbi komo lugá di estadia pa personanan ku ta keda solamente pa un tempu kòrtiku (no mas ku 90 dia), e impuesto riba benta ta 7%. Si ta trata di un periodo di mas ku 90 dia, pero ménos ku un aña, e impuesto riba benta ta 6%. Bou di esaki ta kai tambe hürmentu di un propiedat inmovibel di un negoshi manera un tienda, edifisio di ofisina, depósito òf fábrika. Si un propiedat mueblá, ta destiná pa òf ta wòrdu usá komo bibienda permanente, i ta wòrdu di hür pa un periodo largu (pa un aña òf mas), e impuesto riba benta ta 0%. Nashonalidat (lokal i/òf turista) di e hürdó no ta importante. Finalmente, tin un tarifa haltu di 9% aplikabel pa e siguiente produktonan i servisionan:

Produktonan:

  • Vehíkulonan motorisá, ku eksepshon di: 
    • vehikulonan motorisá ku ta wòrdu usá pa transportashon públiko òf privá di hende riba kareteranan; 
    • vehikulonan motorisá ku di tal forma ta wòrdu rekonosé i ta asigná pa transportashon di polis, servisio di bombero òf enfermonan; 
  • Yate i otro embarkashonnan pa rekreashon i deporte; 
  • Produktonan alimentisio, prepará i adekuá pa uso inmediato;
  • Bebidanan refreskante, ku eksepshon di bebidanan di fruta; 
  • Bebidanan alkohóliko; 
  • Produktonan di tabaku; 
  • Kargadónan di informashon digital ku por warda pelíkula, weganan di kòmpiùter i otro datonan similar; 
  • Telefònnan selular i otro medionan di komunikashon; 
  • Armanan i munishon; 
  • Vürwèrk;
  • Kèrstbom. 

Servisionan: 

  • Hürmentu di vehíkulonan motorisá, yate i otro embarkashonnan di plaser i deporte, avionnan i navenan espasial; 
  • Trepnan pa relahashon i dibertishon, kaminda uso di vehíkulonan motorisá, yate i otro embarkashonnan di plaser i deporte, avionnan òf navenan espasial ta forma un parti importante. 
  • Dunamentu di oportunidat pa sambuyá; 
  • Dunamentu di akseso na: 
    • Sinenan; 
    • Ferianan, eksposishonnan i ekshibishonnan; 
    • Espasionan kaminda obranan di teater i otro presentashonnan primeramente dirigí riba dibertishon erótiko ta wòrdu ekshibí.
    • Lokalidat prepará primeramente pa dibertishon i rekreashon; 
  • Hürmentu di sine i weganan di kòmpiùter; 
  • E servisio di ofresé produktonan alimentisio, bebidanan di refresko, bebidanan alkohóliko, pa uso na e lugá den kuadro di hotèl, kafetaria, restorant i otro kompanianan parentá. 
  • Partisipashon na loterianan, raspaditu, loteria di number i tambe depósito di numbernan i bingo.
Na ki momento i kon bo mester hasi deklarashon i paga impuesto riba benta?

Pa mas tardá e di 15 di luna bo mester entregá bo deklarashon a base di bo mes datonan. Entrega di deklarashon di impuesto riba benta mester tuma lugá via di e Portal (‘online’). Pa hasi esaki bo tin mester di un kuenta di usuario. Miéntras bo ta yenando bo ta mira kiko bo mester paga na impuesto riba benta. 

Den kaso ku mester entregá un deklarashon riba impuesto di benta revisá, bo mester hasi esaki tambe via di e Portal (‘online’). 

Eksepshon pa esaki ta: Si a konstatá ku e impuesto riba benta mester ta mas abou, ku lokual ku bo a entregá kaba, bo mester manda un meil na: omzetbelasting@gobiernu.cw huntu ku bo deklarashon di impuesto riba benta korekto. E departamento di impuesto riba benta mes lo hinka e korekshon den e sistema. 

E periodo di deklarashon pa impuesto riba benta por ta un luna òf un aña. Tantu e deklarashon komo e pago mester tuma lugá denter di 15 dia despues di kada luna. Hasta si bo no a realisá entrada den un periodo spesífiko òf si solamente ta trata di prestashon eksonerá bo mester entregá un deklarashon nulo na Servisio di Impuesto. Si e 15 di luna ta kai riba un dia di fiesta, den wikènt òf riba un otro dia liber, e deklarashon i pago ta pèrmití pa tuma lugá e promé dia di trabou despues di e di 15 di luna. 

Algun empresario por hasi petishon pa hasi deklarashon anual. Empresarionan ku ta bini na remarke pa hasi deklarashon anual ta: 

  • Empresarionan ku a risibí eksonerashon di impuesto riba benta di akuerdo ku e areglo di empresanan chikitu ( na hulandes: regeling kleine onderneming – RKO-regeling); 
  • Empresarionan ‘na soño’ (empresarionan ku no ta aktivo); 
  • Empresarionan ku ta realisá un prestashon eksonerá pa mas ku 90%. 

Pa por entregá un petishon pa hasi deklarashon di impuesto riba benta anual, bo mester manda un meil na: omzetbelasting@gobiernu.cw. No ta posibel pa entregá e petishonnan personalmente na Servisio di Impuesto. 

Empresarionan ku ta hasi deklarashon di impuesto riba benta anual, tin espasio 15 dia despues ku aña kaba (te ku 15 di yanüari), pa entregá e deklarashon i paga e impuesto riba benta. 

Pagonan ta tuma lugá via di banko. No ta posibel pa hasi pago kèsh na Servisio di Impuesto.

Fecha di entrega di deklarashon 2023
Kiko ta e konsekuensia di no paga òf di no paga impuesto riba benta na tempu?

Den kaso ku e empresario no paga òf no paga e impuesto riba benta na tempu, Inspektor ta pone den kaso di un:

  • Promé inkumplimentu; un multa di 5% di e suma di e kalkulashon di e aanslag, ku un mínimo di Naf. 50 (florin) i un máksimo di Naf. 2.500 (florin);
  • Di dos inkumplimentu; un multa di 10% di e suma di e kalkulashon di e aanslag, ku un mínimo di Naf. 100 (florin) i un máksimo di Naf. 5.000 (florin); 
  • Di tres òf siguiente inkumplimentu; un multa di 15% di e suma kalkulá di e aanslag, ku un mínimo di Naf. 150 (florin) i un máksimo di Naf. 10.000 (florin). 
  • Si e empresario di un forma sistemátiko no a hasi e deklarashon di impuesto riba benta òf no a hasié na tempu, e Inspektor ta imponé un multa di máksimo Naf. 2.500 (florin). 

 

Ora ta imponé un multa pa inkumplimentu ku pago di impuesto riba benta, e Inspektor ta tuma na kuenta e kantidat di biaha ku a konstatá inkumplimentu den e 9 periodonan anterior. Si e empresario no a paga, no a paga parsialmente òf no a paga e impuesto ku mester a ser pagá riba e deklarashonnan na tempu, pasobra a duna muchu tiki indikashon, lo apliká un multa pa inkumplimentu di 15% di e montante di e kalkulashon di e aanslag, ku un mínimo di Naf. 10.000 (florin). 

Kua eksonerashonnan impuesto riba benta konosé?

Tin un kantidat di prestashon ku ta eksonerá pa impuesto riba benta. Den kaso di un eksonerashon no ta kalkulá i paga impuesto riba benta. Si ta trata di un prestashon eksonerá bo mester hasi deklarashon na Servisio di Impuesto ku e montante di e prestashon eksonerá.

E prestashonnan eksonerá ta lo siguiente: 

  • Suministro di awa, koriente, gas, airu di stom i preshon dor di kompanianan di utilidat, i tambe e suministro di awa empaketá; 
  • Suministro di pan, webu, aros, batata, grano, hariña, alimento pa mucha, fruta i berdura, ku eksepshon di fruta i bèrdura konservá òf di vris;
  • Hürmentu di propiedatnan inmovibel pa durashon largu, ku ta mueblá i destiná, i ta wòrdu usá pa e hürdó komo bibienda permanentemente; 
  • Transporte públiko riba kareteranan, i tambe servisio di transporte di skol; 
  • E servisionan ku ta wòrdu prestá komo tal pa hòspitalnan, laboratorionan di investigashon médiko, dòkternan, dentistanan, téknikonan dental, enfermeronan i parteranan, fisioterapeutanan i terepeutanan di ehersisio, chiropráktikonan, logopedistanan, diëtistanan, sikólogonan i podoterapeutanan;
  • Suministro di artefaktonan di arte i asistensia médiko. Bou di arte i asistensia médiko nos ta komprondé artíkulonan i aparatonan ortopédiko; esaki ta inkluí fahanan i banchinan kirúrgiko, tambe krùknan, – denturanan artifisial, djentenan artifisial, wowonan artifisial, partinan di kurpa artifisial i otro artíkulonan asina, aparatonan pa oído pa hendenan dof, spalk pa faktura i otro artíkulonan i aparátonan pa trata frakturanan den e sistema di wesu;
  • Suministro di remedi pa hendenan, miéntras e remedinan aki ta wòrdu resetá pa dòkter a base di e Ordenansa Nashonal ku ta regulá e práktika di medisina;
  • Kuida personanan ku ta keda den un instituto, i tambe e suministro di alimento i bebida, remedi i ferbant pa e personanan ei, i hür di alohamento no-komersial pa kuida personanan ku ta keda den instituto no komersial, sea ta e hòspital general òf hòspital nashonal di Pais; 
  • Suministro di produkto i dunamentu di servisio dor di organisashonnan di naturalesa sosial, kultural, karitativo, deportivo òf religioso, basta e organisashon no ta enfoká riba fin di lukro i no ta trata di distorshon serio di relashon di konkurensia, inkluso suministro di produkto i servisio den e konteksto di un evento grandi na òf pa un organisashon ku Inspektor a konsiderá komo un organisashon karitativo, manera ta indiká den e Disposishon di evento grandi 2010; 
  • Seguronan di bida, seguronan di kosto di malesa, i re-aseguronan dor di kompanianan di seguro, meskos ku servisio di persona intermediario na seguronan. Bou di seguro di bida nos ta komprondé un seguro ku su úniko òf kasi úniko meta ta pa kumpli ku un òf mas periodo di pago, i ku ta dependé di bida di e asegurado, inkluyendo seguro di entiero, independientemente di e forma di pago;
  • Duna enseñansa no-komersial, komo tambe konferenshanan ku asistensia di por lo ménos 90% di no residente; 
  • E servisio di pakete postal, ku e konsesor ta obligá pa transportá dor di e artíkulo 2, insiso 2 di e Ordenansa Postal di 1998, 
  • Servisio di transportashon internashonal pa medio di avion òf barku. Bou di barku nos ta komprondé tur barku, usá òf adaptá pa uso komo medio di transporte riba awa, ku eksepshon di barku pa plaser; 
  • Suministro di kombustibel, lubrikante i otro líkidonan destiná pa propulsá, lubrikashon i otro uso tékniko na bordo di barkunan manera menshoná den parti M. di avionnan, ku ta wòrdu usá komo medio di transporte públiko pa transporte internashonal di personanan òf karga, i tambe servisionan pa e barkunan i avionnan menshoná den e parti akí. E eksonerashon aki ta konta tambe pa barkunan i avionnan di guera;
  • Servisio ku ta wòrdu ehekutá den un área marítimo òf di aeropuerto relashoná ku produktonan ku ta drenta i sali for di e área di pago di impuesto; 
  • Suministro di produktonan na klientenan ku no ta biba òf ta establesé den e área di pago di impuesto i e produktonan ta wòrdu eksportá den kuadro di e suministro ei; 
  • E suministro di kombustibel na kompanianan di utililidat pa produkshon di energia; 
  • Suministro di produktonan, i tambe trabounan pa mantenshon di kompanianan di utilidat ku ta enfoká prinsipalmente riba suministro di awa, elektrisidat, gas, airu di preshon i airu na un refineria petrolero; 
  • Suministro di produktonan i servisionan na refinerianan petrolero, mientrastantu e suministro i servisionan aki ta tuma lugá pa operashon di e refinerianan aki; 
  • Suministro di produkto i servisionan direktamente pa proyektonan, mientrastantu e proyektonan aki ta wòrdu pagá pa Hulanda, Aruba òf Sint Maarten òf den kuadro di yudansa di desaroyo ta wòrdu pagá pa organisashonnan internashonal; 
  • Suministro di produkto i servisionan na embahadanan profeshonal i otro representantenan profeshonal di otro outoridatnan, nan funshonarionan agregá i e miembronan di nan famia i personanan ku ta biba i traha serka nan, tur basta ku ta ekstranhero i no ta empresario bou di kondishon resiprokó den e teritorio di pago di impuesto; 
  • Suministro di produkto i servisionan bou di vigor di disposishonnan di libertat inkluí den e  interkambio di karta tokante un tratado di establesimentu di puntonan di sosten pa forsanan merikano na Kòrsou i Aruba relashoná ku aktividatnan di prevenshon kontra droga; 

E siguiente entrega i servisionan: 

  • E transakshonnan, inkluyendo mediashon, relashoná ku divisanan, plaka di papel i monedanan ku ta e medio legal di pago den kualke pais, ku eksepshon di plakanan di papel i monedanan ku no ta wòrdu usá komo medio legal di pago òf ku tin un balor kolektivo; 
  • E transakshonnan, inkluyendo mediashon, pero sin inkluí kustodia i maneho, relashoná ku efektonan i otro papelnan di balor, ku eksepshon di dokumentonan ku ta representá produktonan; 
  • E servisionan ku ta duna oportunidat pa partisipá den weganan di kasino;
  • Suministro di propiedatnan inmovibel ku ta someté na impuesto di transferensia; 
  • E servisionan prestá pa abogadonan, konseheronan hurídiko i  fiskal, manehadó di kapital, dunadó di konseho di invershon, ofisina di atministrashon i trust, accountantnan, bankonan i notarionan na organisashonnan i personanan natural ku tin un dispensashon bou di e Ordenansa di trafikashon di Valuta di Kòrsou i Sint Maarten, i tambe e aktividatnan dirigí riba eksterior di e organisashonnan i personanan natural menshoná anteriormente. 
  • Suministro di gas natural òf pa medio intermediashon di un stashon di transferensia di LNG;
  • E aktividatnan dirigí riba eksterior pa Kompanianan di Invershon di Kòrsou. 

E siguiente entreganan tambe ta eksonerá di impuesto: 

  • Suministro di produktonan lokalmente produsí, produktonan ku empresarionan ta usa komo produkto pa negoshi. E eksonerashon ta konta solamente pa e produktonan ku e provedor mes a transformá, traha òf ensamblá den un produkto nobo; 
  • Suministro di produktonan ku ta wòrdu designá bou di e areglo ministerial general, ku ta eksonerá di impuesto na momento di importashon; 
  • Suministro den e teritorio di pago di impuesto di produktonan ku no a wòrdu inkluí ainda den merkado liber na Kòrsou. E eksonerashon aki no ta apliká si e importashon di e produkto entregá ta kontraé e provishonnan di Reglamento General I. U. i D. 1908 no a tuma lugá. 

 

Areglo di empresarionan chikitu (Regeling kleine ondernemers, RKO)

Pa e empresarionan chikitu a introdusí un areglo spesial: e areglo di empresarionan chikitu (SME). Pa por bini na remarke pa e eksonerashon aki (Regeling kleine ondernemers, RKO), e empresario mester kumpli ku e siguiente kondishonnan: 

  • E empresario ta operá den forma di un negoshi unipersonal (eenmanszaak); i
  • E empresario ta biba òf ta establesé den e área di impuesto; i
  • E empresario por demostrá ku den e aña kalendario anterior el a logra un benta, sin impuesto riba benta, di Naf 30.000 òf ménos. 

E dispensashon aki ta nifiká ku bo tin ku kalkulá i kobra e konsumidó impuesto riba benta, pero bo no tin ku paga e impuesto aki na Servisio di Impuesto. E empresario mester entregá sí un deklarashon di impuesto riba benta na Servisio di Impuesto ku e benta total ku el a logra durante e aña ei. 

Pa bo por haña e dispensashon aki, bo mester hasi un petishon por eskrito na Servisio di Impuesto. Pa e petishon aki bo mester manda un meil na: omzetbelasting@gobiernu.cw. No ta posibel pa entregá e petishonnan personalmente na Servisio di Impuesto. 

Derechi di dedukshon na momento di importá produktonan pa hasi negoshi

Pa produktonan komersial ku ta wòrdu importá, ta kumulá un impuesto indeseá. Na momento di importashon mester paga impuesto riba benta tambe, pero tambe na diferente entreganan lokal. Pa evitá e kumulashon aki, a introdusí un sistema anti-kumulashon pa impuesto riba benta: e derecho di dedukshon. 

Riba petishon i despues di haña un disposishon serka Inspektor, e empresario por dedusí 50% di e produktonan komersial ku el a importá for di e impuesto riba benta ku e ta debe durante di e periodo. E petishon lo keda aprobá solamente si e empresario kumpli ku su obligashon di deklarashon. E disposishon por stipulá mas kondishon. E areglo aki ta apliká pues solamente pa empresarionan i tambe solamente pa e impuesto riba benta di merkansianan.

Pa bo bini na remarke pa haña e derecho di dedukshon, bo mester hasi un petishon por eskrito na Servisio di Impuesto. Pa e petishon aki bo mester manda un meil na: omzetbelasting@gobiernu.cw. No ta posibel pa entregá e petishonnan personalmente na Servisio di Impuesto. 

Restitushon òf tambe Remunerashon di Impuesto riba Benta

Den algun kaso bo por haña un remunerashon di impuesto riba benta. Esaki ta posibel si:

  • Impuesto riba benta a wòrdu pagá eróneamente (por ehèmpel pa motibu di un eror atministrativo); 
  • E kliente no a paga òf no a paga parti di e impuesto; 
  • A otorgá un redukshon di preis despues; 
  • E empresario a rekuperá e produkto i a restituí e OB ku e kliente a paga. 

Pa bini na remarke pa renumerashon di impuesto riba benta, e empresa mester hasi un petishon por eskrito na Servisio di Impuesto. Pa e petishon aki bo mester manda un meil na: omzetbelasting@gobiernu.cw. No ta posibel pa entregá e petishonnan personalmente na Servisio di Impuesto. 

No ta pèrmití pa bo mes dedusí e diferensia riba e deklarashon. 

Dedukshon di renumerashon

Hopi biaha ta sosodé ku Ontvanger mester risibí pago serka bo, miéntras e tambe ta debé bo sèn. Por ehèmpel, ora bo tin un debe riba un aanslag, i bo mester risibí restitushon di un otro aanslag. Meskos ku kualke kreditor, Ontvanger tampoko lo no paga sèn en prinsipio, miéntras e mester risibí sèn di e debedó. Esaki ta nifiká ku un renumerashon di impuesto ta wòrdu pagá te ora ku e kontribuyente no ta atrasá den pago di e impuesto imponé riba dje. 

Petishon pa number di CRIB

Pa inskribí na Servisio di Impuesto pa impuesto riba benta, impuesto riba salario i impuesto riba ganashi bo mester entregá algun komprobante na Servisio di Impuesto. E komprobantenan aki ta diferensiá pa forma hurídiko: 

Pa inskribí un N.V., un B.V., un fundashon òf un asosiashon bo mester entregá e siguiente komprobantenan: 

  • Un akta di konstitushon (Akta notarial) di bo organisashon;
  • Un kopia di registrashon na Kámara di Komèrsio; 
  • Datonan di kompania relashoná ku representante i/òf direktor di e kompania; 
  • Un prueba di identidat bálido (sédula òf pasport). 

Pa inskribí un negoshi unipersonal (eenmanszaak) bo mester entregá e siguiente komprobantenan: 

  • Un kopia di registrashon na Kámara di Komèrsio; 
  • Un prueba di identidat bálido (sédula òf pasport). 

Pa inskribí un sosiedat kolektivo (V.O.F) i/òf un sosiedat bo mester entregá e siguiente komprobantenan: 

  • Un kopia di registrashon na Kámara di Komèrsio;
  • Un kopia di akuerdo entre e sosionan; 
  • Un prueba di identidat bálido (sédula òf pasport).

Den kaso ku tin empleadonan den servisio, mester entregá e siguiente informashon/komprobantenan na Servisio di Impuesto:

  • Kantidat di empleado; 
  • E fecha ku e promé empleado(nan) a drenta den servisio;
  • E suma total di entrada bruto. 

Atenshon! Tur dokumento entregá mester ta bon kla i legibel.

Pa hasi petishon pa un number di CRIB, bo mester manda un meil na: cribbeheer@gobiernu.cw. Manera ku bo number di CRIB ta kla nos lo manda esaki na e adrès di meil ku ta konosí serka nos.